Ανατομία-Φυσιολογία

Ο μαστός είναι ένας αδένας που σκοπός του είναι να παράγει γάλα για να θρέψει τους απογόνους μας στην τρυφερή τους ηλικία.

Λέγεται και μαστικός ή μαζικός αδένας.

Κάθε μαστός είναι στην ουσία μία μάζα λίπους (συχνά μία πολύ όμορφη μάζα) μέσα στην οποία βρίσκονται χιλιάδες λόβια που το κάθε ένα περιλαμβάνει μία περιοχή που παράγει το γάλα (αδένας) και μια περιοχή που μεταφέρει το γάλα (πόρος).

Όλοι οι πόροι από το κάθε λόβιο ενώνονται σε μεγαλύτερους που ονομάζονται γαλακτοφόροι πόροι και εκβάλλουν στη θηλή του μαστού (ρόγα).

Σε κάθε θηλή, εκβάλλουν περίπου 15-20 πόροι.

Λίγο πριν την εκβολή τους διευρύνονται δημιουργώντας τους γαλακτοφόρους κόλπους.

Η σκουρόχρωμη περιοχή γύρω από τη θηλή ονομάζεται θηλαία άλω και οφείλει το χρώμα της στο ότι εκεί το δέρμα έχει κύτταρα με πυκνότερη εναπόθεση της χρωστικής μελανίνης.

Η ανάπτυξη του μαστού (θηλαρχή) είναι συνήθως το πρώτο σημάδι της εφηβείας στα κορίτσια και συμβαίνει κατά μέσο όρο στο 10ο έτος της ηλικίας.
Με την έναρξη της εμμήνου ρύσεως, η ορμονική ισορροπία του σώματος μεταβάλλεται, οι γαλακτοφόροι πόροι διακλαδίζονται και αυξάνει ο αριθμός και το μέγεθος των λοβίων.
Η μεγαλύτερη ανάπτυξη του μαστού παρατηρείται συνήθως μέχρι την ηλικία των 16 ετών.
Η θηλή και η θηλαία άλως μεγαλώνουν και σκουραίνουν.
Οι μαστοί των γυναικών κατά την ηλικία των 20 – 30 ετών διαφέρουν ορμονικά και βιολογικά από εκείνους των γυναικών ηλικίας 40 με 50 ετών που εισέρχονται σταδιακά στην εμμηνόπαυση.

Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας τα υψηλά επίπεδα των οιστρογόνων που εκκρίνονται από τις ωοθήκες αλλά και η προγεστερόνη διατηρούν τους μαστούς πυκνούς και αυτό συσχετίζεται με τις περιοδικές μεταβολές που εμφανίζονται σε αυτούς λίγες ημέρες πριν την ωορρηξία μέχρι και την εμμηνορρυσία, όπως η αύξηση του μεγέθους των μαστών, ο πόνος και ευαισθησία.

Τα συμπτώματα αυτά συνήθως υποχωρούν λίγες ημέρες μετά την έναρξη της εμμηνορρυσίας, είναι απολύτως φυσιολογικά και δεν προκαλούν καμία ανησυχία.

Καθώς οι γυναίκες εισέρχονται στην εμμηνόπαυση ο αδενικός ιστός και τα λόβια του μαστού ατροφούν και αντικαθίσταται από λίπος.

Έτσι παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας των μαστών που έχει ως συνέπεια τη μεγαλύτερη ευαισθησία της μαστογραφίας στην ανίχνευση του καρκίνου αλλά και την υποχώρηση του πόνου και της ευαισθησίας που εμφάνιζε η γυναίκα κατά την αναπαραγωγική ηλικία.

Μέσα σε αυτή τη διαρκή μεταβολή του μαστού υπό την επίδραση των ορμονών, αναπτύσσονται και οι διάφορες παθήσεις του μαστού.

Να σημειωθεί ότι οι περισσότερες παθολογικές καταστάσεις αναπτύσσονται στην λοβιακή μονάδα στο εκκριτικό δηλαδή μέρος του μαστού, και μόνο ελάχιστες από αυτές, όπως π.χ. τα θηλώματα, αναπτύσσονται στο σύστημα των μεγάλων εκφορητικών πόρων.

Είναι εντυπωσιακό ότι τα αδενικά στοιχεία, οι λοβοί δηλαδή, αποτελούν περίπου το 10% του ώριμου μαστού, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό είναι συνδετικός ιστός και λίπος.