Περιλαμβάνει την άτυπη πορική υπερπλασία (ADH) και την άτυπη λοβιακή υπερπλασία (ALH).
Είναι τυχαία παθολογική διάγνωση σε βιοψία λόγω μαστογραφικού ευρήματος ή όγκου.
Έχουν κάποια, αλλά όχι όλα, από τα χαρακτηριστικά πορογενούς καρκινώματος in situ (DCIS) ή λοβιακού καρκινώματος in situ (LCIS).
Η άτυπη υπερπλασία, ιδιαίτερα σε πολυεστιακές βλάβες, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου στον ίδιο μαστό ή ετερόπλευρα και αποτελεί ένδειξη υποκείμενης βλάβης που προδιαθέτει σε κακοήθεια.
Η πιθανότητα εμφάνισης κακοήθειας μετά 30 έτη υπολογίζεται στο 35%.
Μελέτες έχουν δείξει μεγαλύτερο κίνδυνο εξαλλαγής στην ALH από την ADH, όμως υπάρχουν διαφωνίες.
Η Flat epithelial atypia διαφέρει από την ADH και ALH. Τυπικά η διάγνωση γίνεται σε βιοψία λόγω αποτιτανώσεων στη μαστογραφία. Θεωρείται μικρός ο κίνδυνος τοπικής υποτροπής ή εξέλιξης σε διηθητικό καρκίνο.
Στρατηγική μείωσης κινδύνου για γυναίκες με άτυπη υπερπλασία. Ασθενείς με ΑΗ πρέπει να παρακολουθούνται ετησίως με μαστογραφία και ανά εξάμηνο κλινικά, να διακόψουν τα αντισυλληπτικά ή άλλες θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης και να αλλάξουν συνήθειες διαιτητικές και γενικότερα ζωής. Προληπτική θεραπεία με ταμοξιφένη ή ραλοξιφένη θα αποφασιστεί μετά από διεξοδική εκτίμηση των κίνδυνων και της ωφέλειας. Σ’ αυτό θα βοηθήσει το μοντέλο Gail για να εκτιμηθούν σωστά οι υποψήφιες ασθενείς για προληπτική αντιμετώπιση.
Αντιμετώπιση άτυπων βλαβών σε core biopsy. Όταν σε core βιοψία δια βελόνης ανευρίσκεται άτυπη πορική υπερπλασία, άτυπη λοβιακή υπερπλασία, flat epithelial atypia, λοβιακό καρκίνωμα in situ (LCIS), θήλωμα, ή ακτινωτή ουλή, πρέπει να ακολουθεί χειρουργική εκτομή για μη γίνει υποεκτίμηση της βλάβης.
Ανασκόπηση αναδρομικών μελετών έδειξε ότι η χειρουργική εκτομή ευρύτερης περιοχής δείγματος ιστών, αναβάθμισε τη διάγνωση από ατυπία σε πoρογενές καρκίνωμα in situ ή διηθητικό καρκίνο μαστού στο 10-30% των ασθενών.
Όταν δεν γίνει βιοψία εκτομής προτείνεται πολύ στενή κλινική και απεικονιστική παρακολούθηση. Η χειρουργική εκτομή είναι απαραίτητη όταν δεν υπάρχει απεικονιστική – παθολογοανατομική συμφωνία ή και όταν συνυπάρχουν και άλλες βλάβες υψηλού κινδύνου. Επίσης είναι απαραίτητη όταν έχουμε πλειόμορφο LCIS ή LCIS με νέκρωση.